zaterdag 27 september 2014

Tosca Niterink: De vergeetclub


Veel mensen zullen Tosca Niterink (1960) nog wel kennen als de helft van het duo Theo & Thea, een kinderprogramma met een hoog gehalte aan meligheid en absurde situaties. En dat zijn nu ook precies de belangrijkste ingrediënten van haar boek De vergeetclub (2013), al zou je daar nog 'aandoenlijkheid' aan kunnen toevoegen. In een aantal korte hoofdstukken beschrijft Niterink op nuchtere maar opgewekte toon het leven van een groep dementerende bejaarden, waaronder haar moeder. Dat levert veel komische dialogen en situatieschetsen op, al blijft de ondertoon wat ongemakkelijk. Want hoe luchtig beschreven ook, de situatie is natuurlijk uiterst triest en vooral uitzichtloos. Dat is het meest duidelijk en schrijnend het geval bij de bewoners die net in het zorgcentrum gearriveerd zijn en zich nog enigszins bewust zijn van hun nieuwe situatie.

Toch is De vergeetclub vooral een grappig boek en een goede tegenhanger van al het loodzware materiaal dat al rond dit thema verschenen is. Voor veel mensen zal het herkenbaar zijn, statistisch gezien krijgt iedereen vroeger of later met dementie of een dementerende te maken.

Dat de verhalen gebaseerd zijn op Tosca Niterinks columns in NRC is wel een nadeel. Losse columns (en verhalen) zijn leuk, maar je moet ze niet achter elkaar lezen. Halverwege het toch al dunne boekje weet je het allemaal wel, het is voornamelijk veel van het zelfde. Daarbij gaat de opgewekte toon je op den duur toch wel tegenstaan. Niterink wil teveel relativeren en benadrukken hoe 'gelukkig' dementerenden naar haar mening toch nog kunnen zijn. Misschien wel om vooral zichzelf te verzoenen met de moeilijke situatie?

Er is een hoorspelbewerking van het boekje in voorbereiding.

Wespen op de appeltaart (Spinvis).