woensdag 11 oktober 2017

A crack in everything


Blessed are the cracked, for they shall let in the light  (Groucho Marx, 1890-1977)

Een van de mooiste songs van Leonard Cohen vind ik Anthem, het staat op het album The Future uit 1992. Je kent het vast wel, want enkele regels uit dit nummer worden te pas (en vooral te onpas) geciteerd. Het lijkt wel of inmiddels iedere yogadocent, zelfhulpboekenschrijver of spiritueel centrumuitbater zich eraan vergrepen heeft:

Ring the bells that still can ring
Forget your perfect offering
There is a crack in everything 
That's how the light gets in

Nu hoorde ik laatst iemand beweren dat de zin There is a crack in everything helemaal niet van Leonard Cohen zou zijn, maar afkomstig uit "een oud verhaal" over een man die zijn been verloor. Huh? Niet van Leonard? Dat wilde ik dan wel even goed uitgezocht hebben!

Speurend op het internet kom ik inderdaad het betreffende verhaal(tje) over deze ongelukkige man tegen. Hij verloor zijn been, was boos en teleurgesteld en ging het klooster in om daar tekeningen te maken van kapotte dingen, zoals vazen met een barst. Later kwam hij weer wat in het reine met zichzelf, maar hij bleef toch gebarsten vazen schilderen omdat het licht juist binnenkomt via een breuk.

Over de oorsprong van deze stichtende geschiedenis kom ik verder niets te weten. Wie dit verhaal, wanneer en in welke context verteld heeft, wordt nergens vermeld. Wel dat het genoemd zou worden "in een boek" van de Amerikaanse boeddhistische meditatieleraar Jack Kornfield. En Leonard Cohen zou het vervolgens hieruit (op)gepikt hebben. Een veronderstelling die je op het gehele internet telkens weer tegenkomt. Iedereen neemt het klakkeloos over, want zo werkt dat. Nergens bronnen, details of feiten. Zelfs de titel van dat boek van Kornfield blijft onvermeld.


Ik heb toen de bibliografie van Jack Kornfield  van voor 1992 maar eens doorgenomen. Drie boeken komen in aanmerking, maar verder speurend kan geen van deze drie met het vazen-verhaal in verband gebracht worden. Juist als ik besluit om het er dan maar bij te laten, vind ik het verlossende antwoord op de website van een Amerikaanse kunstenaar. Hij verwijst naar een interview met Leonard Cohen uit 1992.

In dit interview vertelt Leonard dat hij Anthem al in 1982 geschreven heeft, en dat het idee voor deze song zelfs nog veel ouder is. De interviewer vraagt dan specifiek "Including the part about the crack in everything?", waarop Leonard antwoordt: "That's old, that's very old. That has been the background of much of my work. I had those lines in the works for a long time. I've been recycling them in many songs. I must not be able to nail it".

En, "When I say that I don't have any ideas, it doesn't come to me in the form of an idea. It comes in the form of an image. I didn't start with a philosophical position that human activity is not perfectable. And that all human activity is flawed. And it is by intimacy with the flaw that we discern our real humanity and our real connection with divine inspiration. I didn't come up with it that way. I saw something broken. It's a different form of cognition".

De complete tekst van Anthem vind je hier.

woensdag 4 oktober 2017

Wilhelm II


Onlangs verscheen er een nieuw boek geschreven door Christopher Clark over Wilhelm II, de (tot nu toe) laatste Duitse keizer, Dat wil ik graag lezen, want ik vind hem (met al zijn onaangenaamheden) een interessante figuur, waarin ik extra geïnteresseerd ben geraakt door mijn bezoekjes aan Museum Huis Doorn.


Wilhelm II (1859-1941) is aan het eind van de Eerste Wereldoorlog naar Nederland gevlucht en heeft hier asiel gekregen. Na een "kort" verblijf op kasteel Amerongen is hij uiteindelijk naar Huis Doorn verkast, waar hij zijn laatste levensjaren in ballingschap doorbracht. Naar verluidt vond de keizer, die tientallen grote paleizen in Duitsland bezat, Huis Doorn maar "een kippenhok".


Dat hij het (naar zijn maatstaven) beknopte huis vervolgens volplempte met allerhande curiosa en soms regelrechte meuk heeft natuurlijk ook niet echt geholpen. Er werd hem toegestaan een selectie te maken van voorwerpen uit zijn paleizen, uiteindelijk 59 treinwagons vol voorwerpen die allemaal een plekje kregen op huis Doorn. We zijn inmiddels 100 jaar verder en veel meubelstukken, tapijten en dergelijke zijn nu behoorlijk over hun houdbaarheidsdatum heen. Dat kun je ook ruiken hier en daar. Het leukst vind ik de echt persoonlijke attributen uit de collectie, Wilhelm komt op die manier wel heel dichtbij. Een po, een weegschaal, een waskom en badkuip, of die rare kast van de keizerin.




Wilhelms zadelstoel. ("Te paard neem je de beste beslissingen")

In 2013 nog ging het niet zo goed met dit museum, de subsidie werd gehalveerd en sluiting dreigde. Maar zo te zien draait de zaak hier nu als nooit tevoren, er zijn maar liefst 180 vrijwilligers. Wij zijn hier voor de tijdelijke expositie van Ernest Howard Sheperd, tekenaar van Winnie-the-Pooh, maar laten ons ook nog eens rondleiden door de vaste collectie. Een enthousiaste, op W.F. Hermans (maar dan vrolijk) gelijkende vrijwilliger loodst ons door de kamers. Nu en dan verslikt hij zich haast in zijn woorden, zóveel informatie wil hij aan ons doorgeven. Aan het eind van ons bezoek wandelen we nog wat over het landgoed. Het park zal er nu in de herfst ook wel fantastisch uitzien. Aanrader!

Mausoleum van Wilhelm II.