De xylotheek

Gezien in Museum Martena, Franeker.

Een xylotheek is een houtverzameling, die bestaat uit een serie ‘boeken’ (kistjes eigenlijk) die elk gemaakt zijn van een bepaalde houtsoort. De ‘omslag’ is beplakt met de bast van de betreffende boom of struik. Binnenin worden alle producten van die boom bewaard: een stukje van een tak, blad, wortel en vruchtbeginsel, en kleine doosjes met as en stuifmeel.

De xylotheek in Museum Martena bestaat uit 158 boeken en is tussen 1800 en 1810 gemaakt door de Duitse plantkundige Ferdinand Alexander von Schlümbach. Hij werd in 1808 door Koning Lodelijk Napoleon geschonken aan de Franeker universiteit, die naar zijn mening wel wat nieuw elan kon gebruiken.

Plantkundig onderzoek was hier belangrijk. Al vanaf 1589 was de Franeker Academie  in het bezit van een tuin met geneeskrachtige planten (een hortus medicus). Rond 1750 werd deze tuin uitgebreid tot een algemene hortus. De hortus van Franeker was groot en beroemd en de xylotheek betekende een goede aanvulling. In 1810 werd de xylotheek met de trekschuit afgeleverd. Helaas werd de universiteit in 1811 opgeheven, de studenten hebben haar dus nooit kunnen gebruiken.

Bron: Museum Martena