donderdag 10 januari 2019

Napoleon in Katwijk


Dit is de uitwatering bij Katwijk, hier mondt de Oude Rijn uit in de Noordzee. Deze foto is van april vorig jaar. Het was een heldere dag en aan de horizon zie je tussen het donkerblauw van de zee en het lichtblauw van de hemel een lange grijze strook. Dat is vieze smog. Maar daar gaat het nu even niet om.

Het is bijna niet te geloven, maar hier op het strand, bij de uitwatering heeft Napoleon ooit gepicknickt. Op donderdag 24 oktober 1811 om precies te zijn. De keizer was met zijn vrouw Marie-Louise vanuit Haarlem (waar onder andere Teylers Museum werd bezocht) onderweg naar Leiden, maar Napoleon was vanaf Hillegom niet verder gereisd met zijn vrouw en de stoet van ruiters en rijtuigen. In plaats daarvan had hij een omweg langs Katwijk genomen omdat hij hier de nieuwe sluizen en de stoommachine wilde zien. 

Terwijl Napoleon het enorme werk dat hier tot stand was gebracht bewonderde zag hij tot zijn ongenoegen een Engels oorlogsschip voor de kust kruisen. Toen hij hoorde dat hij en zijn staf zich binnen schootsafstand daarvan bevonden, besloot hij uitdagend dat de lunch op het strand zou worden gebruikt. Er werd een tafel aangesleept en gedekt voor het gezelschap. Vanaf het schip loerden de Engelsen met hun kijkers naar het tafereel, maar beseften kennelijk niet wie daar zat. Dat had nog heel raar kunnen aflopen.

De keizer zat daar met zijn begeleiders (drie generaals) heerlijk in het zonnetje. Het was een mooie herfstdag met een temperatuur die opliep tot 12 graden Celcius. Marie-Louise en entourage waren al om half één in Leiden gearriveerd, tot grote schrik van het plaatselijk ontvangstcomité zonder Napoleon dus. Na de lunch op het strand begaf het keizerlijk gezelschap zich in draf alsnog naar Leiden.*

Een mooi verhaal. En misschien was Napoleon zelfs niet de eerste keizer die in Katwijk kwam aanwaaien. Het kan zijn dat de Romeinse keizer Caligula hem voorging in 39 nC, maar dat is omstreden en niet zeker. Caligula leidde een strafexpeditie over de Rijn en had daarna invasieplannen voor Britannia. De Rijn was de grens van het Romeinse rijk en bij Katwijk aan zee stonden versterkingen om de grens te bewaken. Aan de overkant woonden onbeschaafde lieden zoals Noordwijkers.