zondag 29 januari 2017

Jan Kruis 1980


Vorige week is Jan Kruis (83) overleden. Na Peter van Straaten verloor Nederland in korte tijd opnieuw een belangrijk tekenaar. Mijn bewondering voor Jan Kruis berust waarschijnlijk voor een groot deel op jeugdsentiment, maar als ik nu wat van zijn oude stripverhalen erbij pak valt me op dat die nog steeds staan als een huis. Erg grappig en met een onmiddellijk herkenbare eigen stijl.

Mijn moeder las Libelle en daardoor heb ik de ontwikkeling van zijn strip Jan, Jans en de kinderen vanaf het het allereerste begin in 1970 kunnen volgen. Een enorm gezellige strip over de dagelijkse belevenissen van een (in mijn ogen) normaal, doorsnee gezin. De twee kinderen, Karlijn en Catootje, waren mijn leeftijdgenoten die tegelijk met mij (ietsje) ouder werden. Voor Jan Kruis was zijn eigen gezin (echtgenote Els en dochters Leontine en Andrea) de grootste inspiratiebron voor de avonturen van zijn stripgezin Tromp.

De bekende rode MG uit de stripverhalen, hier in Breda 1980.

Ik heb Jan, Jans en de kinderen jarenlang gevolgd, maar op een gegeven moment hield ik het voor gezien. Ik vond al die nieuw geïntroduceerde bijfiguren minder leuk, miste gaandeweg de typische jaren 70 sfeer in de verhaaltjes en het belangrijkste natuurlijk: ik was zelf ouder geworden, terwijl de stripkinderen in hun stripleeftijd bleven hangen.


In 1970 nam Jan Kruis ook nog de bekende stripreeks Sjors en Sjimmie over. Dat heeft hij erg goed en vernieuwend gedaan, met een moderne, acceptabele Sjimmie (dus geen dom negertje met een raar accent). Zij beleefden hun avonturen op het eiland Schiermeeuwenoog. Na twee albums droeg Jan Kruis het stokje weer over aan een andere tekenaar. Erg jammer vond ik dat toen (en nu), de verhalen waren humoristisch en spannend en ademden op een bepaalde manier veel Jan, Jans. Een van de hoofdpersonen, Sally, leek zelfs sprekend op Jans.


In 1980 werd aan Jan Kruis de Stripschapprijs toegekend en was hij de eregast op de Striptweedaagse in Breda. Jan, Jans en de kinderen bestond precies 10 jaar en er waren inmiddels 10 albums verschenen. Daarvan waren er toen al meer dan een miljoen verkocht!


Uitgever Joop Wiggers en Els Kruis (Jans)

Jan Kruis met uitgever Joop Wiggers in Breda.

In Het Turfschip stonden dat weekend onder andere stands van uitgevers, stripwinkels en antiquariaten en er waren veel tekenaars aanwezig. Het was een heel andere tijd dan nu, geen games, geen internet, en strips waren ontzettend populair. Het was een buitenkansje om die tekenaars eens te kunnen zien en zelfs spreken, zeker als ze uit de belangrijke striplanden België of Frankrijk kwamen. En natuurlijk liet je dan gelijk een album signeren, liefst met een tekening er bij.

Jan en Els (Jans) Kruis in de rode MG, Breda 1980.

Later heb ik de hele familie Kruis nog eens gezien tijdens de stripdagen in Den Haag, dat moet in 1988 geweest zijn. De dochters van Jan, Leontine en Andrea, stonden in een kraam boeken te verkopen. Ik heb waarschijnlijk totaal gefascineerd staan staren. Deze inmiddels duidelijk volwassen dames waren ooit Catootje en Karlijn! En het was of ik ze heel goed kende, zoals klasgenoten of buurkinderen van vroeger.