Ruggengraat

Onder het motto Rennen voor je leven hielden de evolutie- en ontwikkelingsbiologen Frietson Galis en Claartje ten Broek gistermiddag een interessante lezing in de Live Science zaal van Naturalis. Het onderwerp was de evolutie van de wervelkolom bij snelle en langzame zoogdieren.

Snelle zoogdieren hebben een flexibele wervelkolom. Tijdens het galopperen wordt de wervelkolom tot het uiterste gebogen en gestrekt in lengterichting, om een zo groot mogelijke afstand te overbruggen bij elke sprong. Bij katachtigen en hazen is dit zelfs extreem, bij het buigen komen de achterpoten voor de voorpoten uit. Dit kost veel spierkracht. Langzame soorten hebben een veel stijvere wervelkolom waardoor er minder spierkracht nodig is voor de voortbeweging. Galis en Ten Broek hebben onderzocht waarom er veel evolutionaire veranderingen mogelijk zijn aan de wervelkolom van langzame zoogdieren, maar niet aan die van snelle zoogdieren.

Hun onderzoek is ook van medisch belang. De evolutie sleutelt aan onze ruggengraat en probeert deze te verbouwen. Er worden dingen uitgeprobeerd, bij sommige foetussen een werveltje meer of een ribje extra. Helaas loopt dit altijd verkeerd af. Veel miskramen, geboorteafwijkingen en dergelijke zijn hiervan het gevolg.

Ik bewonder de wijze waarop beide dames deze toch ingewikkelde materie duidelijk wisten te maken voor een breed publiek. Er zaten ook veel kinderen in de zaal. Van de gelegenheid tot vragen stellen werd druk gebruik gemaakt. Het viel mij op dat er veel vragen over paarden werden gesteld.

Ter illustratie was er ook een aantal skeletten uit de toren van Naturalis gehaald. Onder anderen dat van een jonge neushoorn, een aardvarken en een (echt) menselijk skelet.