Rinus Spruit (1946) beschrijft in zijn autobiografische roman Een dag om aan de balk te spijkeren (2013) het wel, en vooral wee van hoofdpersoon Maarten Rietgans.
Maarten is een moeilijk mens. Moeilijk voor anderen, maar vooral voor zichzelf. Hij is buitengewoon verlegen en heeft een stevig minderwaardigheidscomplex. Maar toch wil hij juist opgemerkt worden en zich onderscheiden door de beste te zijn. Dat is een lastige tegenstelling en het leven van Maarten kenmerkt zich dan ook door rusteloosheid, onvrede en vertwijfeling. Hij kan zijn draai niet vinden. Niet in zijn talrijke baantjes en zeker niet bij de dames die reageren op zijn contactadvertenties. Steeds haakt hij voortijdig, of zelfs al bij voorbaat, af. Het is nooit goed genoeg voor hem. Een repeterende geschiedenis in zijn levensverhaal, dat daardoor in zo'n 200 bladzijden verteld kan worden. Maarten zou graag zien dat alles anders was, dat hijzelf anders was, maar dat zit er helaas niet in. Hij kan het gewoonweg niet.
Een belangrijke rol is weggelegd voor de vader van Maarten, die een klein landbouwbedrijfje (1 persoon) in Zeeland heeft. Hij is juist tevreden met zijn eenvoudige leven en begrijpt niets van de ingewikkelde tobberigheid van zijn zoon. De moeder van Maarten, misschien wel de enige persoon bij wie hij zich op zijn gemak voelde, is al vroeg overleden. De beschrijving van de verhouding van vader en zoon Rietgans doet wat sfeer betreft soms denken aan Boven is het stil van Gerbrand Bakker.
De humoristisch bedoelde elementen in het verhaal vallen uit de toon en komen nogal geforceerd over. Ik word er in ieder geval niet vrolijk van. Verder roept hoofdpersoon Maarten niet echt sympathie bij me op. Misschien moet ik medelijden met hem hebben vanwege zijn angsten, sociale starheid, eenzaamheid en onvermogen, maar dat heb ik dan toch eerder met zijn omgeving. Met zijn vader, of die ene vriendin waar hij dan toch (hoewel niet van harte) mee samenwoont.
Toch is het geen vervelend boek, integendeel. Het is goed en helder geschreven en blijft boeien tot de laatste bladzijde. Vreemd genoeg is de uitdrukking een dag om aan de balk te spijkeren positief bedoeld. Het betekent een dag waarop alles meezit.