Ik las Lucia de B. Levenslang en tbs (2010), geschreven door Lucia de Berk. Waarschijnlijk kent iedereen in Nederland "Lucia de B.", jarenlang werd zij in de media afgeschilderd als een psychopathische seriemoordenaar. Ze belandde in de gevangenis, maar bleek uiteindelijk onschuldig te zijn. Het ongelooflijke verhaal kun je hier uitgebreid teruglezen op wikipedia.
Zelf was ik in de eerste instantie geïnteresseerd geraakt door de bemoeienissen van Maarten 't Hart met deze zaak (hij schreef ook het voorwoord van dit boek), maar ik werd toch vooral geraakt door een uitzending van NTR Academie waarin De Berk zelf over haar ervaringen verteld. Die uitzending kun je hier terugzien (aanrader).
Heel in het kort: Lucia de Berk (1961) is een Haagse verpleegkundige die in 2001 gearresteerd werd op verdenking van moord en poging tot moord op een aantal van haar patiënten. Er waren zo veel sterfgevallen tijdens haar diensten, dat het geen toeval meer kon zijn volgens de ziekenhuisdirectie en justitie. Zij werd in 2003 tot levenslang veroordeeld en in hoger beroep, een jaar later, kwam daar nog eens tbs met dwangverpleging bovenop. Er was totaal geen bewijsmateriaal, maar gek genoeg pleitte dat juist tegen haar: "u bent zo geraffineerd te werk gegaan dat er geen sporen zijn". Hoe Kafka wil je het hebben?
In de loop der jaren werd er door diverse deskundigen op gewezen dat er sprake was van een gerechtelijke dwaling, maar de zaak werd pas in 2008 heropend en in 2010 volgde de definitieve vrijspraak. De Berk was zo fortuinlijk dat zich een aantal 'buitenstaanders' met haar zaak bemoeiden, want van justitie en de vooringenomen rechtbank had zij namelijk niets te verwachten. Het meest schokkend vind ik eigenlijk nog dat dit nare verhaal zich in Nederland afspeelt en niet in een of andere bananenrepubliek of in het Oostblok. Het zou jou of mij zomaar ook kunnen gebeuren.
 |
| Media maakten een heks van Lucia. |
Het boek van De Berk lijkt soms een soort afrekening met de mensen die haar zo enorm gedupeerd hebben. Het behandelt niet de inhoudelijke kanten van de strafzaak, maar is een zeer persoonlijk verhaal over haar ervaringen. Het is benauwend en aangrijpend om te lezen over de vernederingen en pesterijen door justitie en gevangenispersoneel, de onmacht en woede, haar herseninfarct, het moeten meemaken dat bijna iedereen zich tegen je keert, de mediahype: Zuster Dood moet en zal hangen, daar komt het toch op neer. Het heeft alle kenmerken van een hedendaags heksenproces of een Nederlandse Dreyfusaffaire. Het verhaal stopt in 2004, midden in de ellende, als zij naar Nieuwersluis wordt overgeplaatst.
De Berk drukt ons op het hart toch vooral kritisch te blijven over wat er in de kranten staat. Zelf nadenken en je niet laten meeslepen door massahysterie. Ik sluit me hier graag bij aan.