Waan van de dag

Als je in Praag de Oude Stad uitloopt in noordelijke richting en vervolgens de heuvel opklimt, kom je in het Letná Park. Je kunt hier genieten van een prachtig uitzicht over de stad en de Moldau. De locatie zelf is minder charmant en oogt als een hangplek voor skateboarders en andere jongeren. Veel graffiti, zwerfvuil en beton. Er staat ook een enorme metronoom, en daar zit een verhaal achter.

In de communistische tijd stond hier, precies op deze plek, een gigantisch beeld van Jozef Stalin (1878-1953). Of beter gezegd: een beeldengroep: Stalin voorop en daarachter een rij arbeiders die hem volgen. Het kunstwerk van 17 miljoen kilo doemde boven de stad op als een reusachtige Big Brother.

De hiervoor uitgeschreven ontwerpwedstrijd (deelname verplicht voor alle beeldhouwers in Praag) werd gewonnen door Otakar Svec, en het beeld werd onthuld op 1 mei 1955. De gemeente Praag zat er al vrij snel mee in de maag, want een jaar later kwam onder Chroesjtsjov juist de destalinisatie op gang. Stalin was niet langer populair en vanuit Moskou kwam de opdracht tot sloop.

Dat was niet eenvoudig en er gingen veel verprutste pogingen aan vooraf, maar uiteindelijk werd de beeldengroep in 1962 toch opgeblazen (met behulp van bijna 900 kilo explosieven). Alleen de sokkel en twee vuurschalen, links en rechts, bleven staan.

In 1991 kwam op deze sokkel een forse rode metronoom te staan, ontworpen door Vratislav Karel Novak (1942-2014). Over de symbolische betekenis van het kunstwerk lopen de meningen uiteen. Het is mogelijk een herinnering aan de Tsjechische tijd onder Sovjet-controle, anderen noemen het een symbool van de democratie. Daar worden grappen over gemaakt, want de metronoom staat vaak stil. Gezien de achtergrond van Novak als kinetisch kunstenaar ligt het meest voor de hand dat hier het (weg)tikken van de tijd en verleden/heden/toekomst van Praag wordt uitgebeeld.

Het is ook nog gewoonte om hier schoenen, hangend aan hun veters, over de kabels te gooien. Voor zover ik weet zit hier geen diepere betekenis achter.

Vanaf het Letná Park kun je nog een mooie wandeling maken boven de stad. Via een "gewoon" stadspark kom je dan in de Koninklijke Tuin, waarna je afdaalt tot beneden de muren van de Burcht. Zeer aan te bevelen als je drukte wilt vermijden, want je komt hier bijna niemand tegen.