dinsdag 5 april 2016

Uitgebreid?


Vroeger had elke vissersplaats zo zijn eigen truien, met "vaste" motieven. Aan de trui kon je zien waar de visser vandaan kwam. Stella Ruhe doet al enkele jaren intensief onderzoek naar oude visserstruien. Een speurtocht via foto's in archieven, want er zijn nauwelijks originele exemplaren bewaard gebleven. Uiteindelijk leverde dat 126 historische visserstruien op, uit 55 Nederlandse vissersplaatsen, door breisters uit het hele land opnieuw gebreid. Een leuk initiatief, waar kennelijk veel belangstelling voor bestaat, want de collectie reist langs diverse musea en er zijn inmiddels twee boeken verschenen.


Tegenwoordig is het heel normaal om een trui te dragen als bovenkleding, maar tot circa 1925 werd dat alleen door vissers gedaan. Een gewoonte die ze overnamen van hun Engelse en Schotse collega's, vanaf ongeveer 1875. Tot die tijd bestond breiwerk voornamelijk uit ondergoed, sjaals, mutsen en wanten. Pas in de jaren 20 werd de trui (door Coco Chanel) als mode geïntroduceerd.


De breipatronen van de visserstruien werden van moeder op dochter overgeleverd, soms hadden de gebruikte motieven een symbolische betekenis. De kleuren waren meestal zwart, grijs of blauw. Er zijn talloze motieven, want de persoonlijke smaak van de breister speelde natuurlijk ook een rol. In Katwijk werden veel kabels en ribbelranden in de truien verwerkt.



Het leek me leuk om dat eens na te kijken op een oude familiefoto. Dit is mijn overgrootvader Dirk (met een deel van zijn gezin) in 1898. Hij is hier 34 jaar en visser. De truien die Dirk en zijn zoon hier dragen lijken niet erg op het Katwijkse exemplaar van de tentoonstelling. Misschien komt dat omdat ze hier voor de foto een "nette" trui aan hebben? Het schijnt ook dat in Katwijk visserstruien pas na de eerste wereldoorlog in de mode kwamen.


Dit is dezelfde Dirk, nu met zijn vrouw Cornelia. Hij is hier wat ouder en inmiddels schipper op een bomschuit. Als ik naar de foto kijk, vallen mij twee dingen op. Zijn enorme handen (die ik niet geërfd heb) en de oorringen. De oorringen waren een soort uitvaartverzekering. Als je schip verging of als je overboord sloeg en je lichaam spoelde ergens aan (als onbekende zeeman), dan kon er een redelijke begrafenis van betaald worden.