Afbeelding van Soldaat Svejk op een restaurant in Praag.
Ik las De lotgevallen van de brave soldaat Svejk lang geleden met veel plezier, vier delen achter elkaar. Er valt veel te lachen in dit boek uit 1923, en dat heb je niet vaak met verhalen rond de Eerste Wereldoorlog. In deze absurde avonturen van de Praagse soldaat Svejk in het Oostenrijks-Hongaarse leger wordt alles belachelijk gemaakt, de militaire discipline, de oorlog en vooral de zinloosheid van het conflict waarbij de Tsjechen zich niet betrokken voelden. Zij werden domweg ingelijfd door een keizerrijk waaraan zij niet loyaal waren. Svejk hangt de idioot uit en uit het boek wordt niet duidelijk of hij dit ook werkelijk is, of dat het een overlevingsstrategie betreft.
 |
| Hasek (links) en Lada (rechts). |
De schrijver Jaroslav Hasek (1883-1923) was een nogal avontuurlijke en kleurrijke figuur (anarchist, bigamist, deserteur), die overal mee weg leek te komen. Als journalist schreef hij bijvoorbeeld gedetailleerde "reisverslagen" vanuit zijn stamkroeg. Veel anekdotes, situaties en karakters uit de verhalen rond Svejk lijken gebaseerd op eigen belevenissen van Hasek die (net als Svejk) onder andere compagniesordonnans is geweest. Een mooi baantje, waarop door de mensen in de loopgraven werd neergekeken. Zij vonden het drukkers, Etappenschweinen.
De sfeer van het boek wordt voor een belangrijk deel bepaald door de illustraties van Josef Lada (1887-1957), een Praagse kunstschilder en schrijver van voornamelijk kinderboeken. Lada was bevriend met Hasek, met wie hij enige tijd samenwoonde. Hun stamkroeg was U Kalicha (Het Kelkje) dat ook in de verhalen van Svejk een belangrijke rol speelt. Hasek, Lada en Svejk dronken hier hun favoriete donkere Tsjechische bier. Het café in Praag bestaat nog steeds.
