woensdag 30 maart 2016

Tjerk en Tjeerd

Tjerk Bottema: Zelfportret met geranium


In het Katwijks Museum is nu een tentoonstelling te zien met als onderwerp de kunstenaarsfamilie Bottema. Dat is mooi, want deze naam zal niet (meer) onmiddellijk bij iedereen een belletje doen rinkelen. Het Katwijks Museum heeft veel te danken aan Tjeerd Bottema, die een groot deel van zijn leven in deze plaats gewoond heeft. Het huidige museumpand is verbouwd met geld uit zijn erfenis en verder heeft hij veel schilderijen en tekeningen nagelaten.

Tjerk Bottema: Boerderij Tijnje (het ouderlijk huis)


Tjerk Bottema (1882-1940) en Tjeerd Bottema (1884-1978) waren twee Friese boerenzoons uit hetzelfde gezin, die kunstenaar werden maar allebei een totaal andere weg zijn ingeslagen.

Tjeerd is vooral bekend van zijn romantisch realistische schilderijen en als illustrator van schoolboeken. Als reclametekenaar ontwierp hij in 1905 het bekende logo van verzekeringsmaatschappij RVS. De paraplu stond hierin symbool voor bescherming tegen onheil. Verder is hij indirect verantwoordelijk voor de creatie van een van mijn eerste jeugdhelden: Swiebertje. Schrijver J.H. uit den Boogaard werd namelijk geïnspireerd door een tekening van een zwerver van Tjeerd Bottema.




Tjeerd Bottema

Tjeerd Bottema: Stakelen

Bij Tjeerd zien we kortom vooral brave degelijkheid, schoolplaten met bijbeltaferelen, kinderboeken en ook burgerlijkheid. Zijn vrouw Cornelia bijvoorbeeld, toch ook een tekenaar met veel talent, stopte onmiddellijk met haar werk toen ze eenmaal getrouwd was, "omdat het zo hoorde".

Cornelia Bottema - van Amstel door Johanna Bottema

Wat een contrast met zijn broer Tjerk, die na de kunstacademie koos voor een avontuurlijk leven als vrij kunstenaar in Parijs. Hij stond open voor de moderne stromingen in de schilderkunst uit die tijd. Op deze tentoonstelling zijn veel naakten te zien. Tjerk Bottema maakte ook politieke spotprenten en karikaturen voor dagbladen en tijdschriften. Toen hij in 1940 naar Engeland moest vluchten, werd het schip getorpedeerd en is hij omgekomen.

Tjerk Bottema in Parijs

Tjerk Bottema in Parijs

Werk van Tjerk Bottema.  Doet me denken aan Jan Sluijters (1881-1957)

Tjerk Bottema: Portret van Joris Ivens (communistisch cineast) 1936

Op deze expositie is verder nog werk te zien van Tjeerds echtgenote Cornelia van Amstel (1887-1968) en hun dochters Hillegonda (1913-1968) en Johanna (1918-1974).

Johanna Bottema: Willem en Hansje

Hillegonda Bottema: Portret van meisje


Met deze mooie expositie bewijst het Katwijks Museum opnieuw het label "lokaal museum" inmiddels ruimschoots ontgroeid te zijn.

Informatie over de expositie:  hier.