Klotsende oksels

Bron foto's: still

Klotsende oksels! Vanmorgen was live op de webcam te zien hoe een kerkuil 'ons' kauwenjong te grazen neemt.

Wij volgen online al een paar weken live een kauwennest in Dongen. Een paar keer per dag bekijk ik de camerabeelden van de Vogelbescherming. Heerlijk prikkelarm. Tot vanochtend dus. Vader en moeder zijn even weg, het nest wordt gekraakt door een kerkuil en na een paar uur wordt het kleine kauwtje gedood.

Wat naar om te zien! En wat zonde, dat diertje hebben wij elke dag zien groeien, het was bijna 'af'.

Vanmorgen. Kerkuil heeft het nest gekraakt.

Tegelijkertijd buiten. Moeder Kauw heeft het helemaal gehad.

Gisteravond toen alles nog okay was.

Kerkuil kraakt kauwennest: HIER.

Kerkuil grijpt kauwenjong: HIER.

Friesland wingewest

Deze week was het weer flink raak in Groningen. Een beving met een magnitude van 3.4, gevolg van de gaswinning in de provincie. Opnieuw aandacht in de media, bezoek uit Den Haag en vage beloften. 

Problemen worden verschoven. Groningen draait de kranen dicht, Friesland draait ze open. Friesland is de nieuwe bom. Een geruisloze bom, want hier is al vele jaren sprake van gestage bodemdaling. De kans op antropogene aardbevingen in Friesland is minder groot, omdat de meeste gasvelden hier relatief klein zijn, zeker vergeleken met Groningen.

Door de bodemdaling in gebieden waar gas- en zoutwinning plaatsvindt, is er schade aan onroerend goed. Voor bewoners is het onmogelijk om deze schade vergoed te krijgen, zij moeten zelf hard maken dat mijnbouw de oorzaak is. Het draagvlak voor deze activiteiten is onder de bevolking nihil, maar de provincie staat vrijwel machteloos omdat het ministerie op dit terrein de bevoegdheid draagt. Ondanks negatieve adviezen van provincie en waterschap laat de overheid Vermilion de productie nog steeds flink opvoeren. Dit bedrijf denkt nog jaren voort te kunnen.

Bron: TNO, 2012

Groen: gasvelden die al bekend zijn, of vermoed worden.

Bron: TNO, 2012

Zoutlagen. Zoutwinning kan gepaard gaan met significante bodemdaling. Hoe dieper de winning hoe groter het gebied waarover de bodemdaling wordt verspreid.

Bron: TNO, 2012

Kans op geïnduceerde bevingen in gasvelden. De maximaal te verwachten magnitude van een door gaswinning geïnduceerde beving bedraagt 3.9 op de schaal van Richter.

geel=kans op beven tot 15%
oranje=kans op beven tot 62%
bruin=reeds gebeefd
paars= onbekend
groen=verwaarloosbaar.

Bron: TNO, 2012

Indicatie mogelijke interferenties. (Activiteiten die gelijktijdig plaatsvinden, kunnen elkaar mogelijk beïnvloeden.)

Bron kaarten:
TNO (2012) in opdracht van Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie

Luisterboek 1985

In 1985 waren luisterboeken nog niet zo populair in Nederland. Dat was toen meer iets voor blinden en slechtzienden. Het was lang voor internet, streamen en downloaden, en nog voor de grote doorbraak van de cd.

Deze cassettes uit dat jaar kocht ik op Guernsey. Het stickertje van de bookseller in St. Peter Port zit er nog op. Het boek The Growing Pains of Adrian Mole van Sue Townsend is voor deze uitgave abridged, ingekort dus, tot 2 uur. Dat is niet veel, daar zou ik normaal gesproken geen genoegen mee nemen, maar ik had het boek toch al gelezen en ik wilde de cassettes toen graag hebben. Adrian Mole was en is mijn favoriete romanpersonage.

Het verhaal wordt voorgelezen door de jonge acteur Simon Schatzberger, die destijds Adrian Mole speelde in de toneelversie in Londen.

Klein Duimpje, Tom Poes en Napoleon

Gezien in Museum Martena, Franeker.

(Admiraal) Tom Pouce was de artiestennaam van de destijds beroemde Fries Jan Hannema (1839-1878). Hannema had een groeistoornis en werd niet langer dan 71 cm. Zijn broers en zussen noemden hem daarom Lyts Tomke (Klein Duimpje). Vader Hannema was apotheker in Franeker, had weinig geld en veel kinderen, en besloot daarom met zoontje Jan op tournee te gaan. Het “grote” voorbeeld was de Amerikaanse circusartiest Charles Sherwood Stratton (1838-1883) die optrad onder de naam (General) Tom Thumb of Tom Pouce. Stratton was 63,5 cm kort.

De Franse naam Tom Pouce verwijst naar de sprookjesfiguur Tom Thumb of Klein Duimpje. En dan niet het jongetje met de broodkruimels (van Charles Perrault), maar het kleine jongetje dat met twee boeven moet inbreken (Gebroeders Grimm).

Bron afbeelding: Museum Martena

Jan Hannema, alias Tom Pouce dus, gaf optredens op zowel volkse kermissen als bij vorstenhuizen in heel Europa. Hij kon goed imiteren, zijn belangrijke act was die van admiraal Tromp. In Engeland werd Jan beroemd als The Friesland Dwarf. Koningin Victoria gaf hem meubeltjes cadeau. Na dertig jaar optreden vestigde Hannema zich in Burgum. Hij woonde daar als een heer, met een eigen mini-koetsje.

In 1844 en 1845 reisde het Amerikaanse circus met Stratton door Europa en kwam ook in Nederland terecht. Zijn optreden was een enorm succes en de naam Tom Pouce werd zo populair dat niet alleen Jan Hannema (of eigenlijk zijn vader natuurlijk) geïnspireerd werd, maar ook een Amsterdamse banketbakker die een nieuw gebakje naar hem vernoemde, inderdaad: de tompoes.

En waarschijnlijk is er zelfs nog een link met Napoleon. Stratton had een sketch waarin hij de Franse keizer uitbeeldde en in verschillende landen in Europa bestaan gebakjes die een beetje op de Nederlandse tompoes lijken en die op de een of andere manier iets met Napoleon te maken hebben.

Het tompoesgebakje was op zijn beurt weer inspirerend genoeg voor Marten Toonder om er zijn bekende stripfiguur naar te vernoemen. Volgens de overlevering werd hij tijdens een bezoek aan de bakker door zijn vrouw Phiny attent gemaakt op deze naam. Waarop Toonder op het idee kwam om de kat waarover hij avonturenverhalen wilde gaan maken Tom Poes te noemen.


Bronnen: Museum Martena en Wikipedia

Hein en Rozemarijn

Ons kruidentuintje (strategisch gelegen, direct naast de keukendeur) doet het inmiddels geweldig goed. Vooral de rozemarijn, als klein plantje gekocht bij het tuincentrum, is nu totaal ontploft. Erg smakelijk in bijvoorbeeld pastasauzen, soep, of op focaccia en aardappelgerechten. En altijd vers geplukt tijdens het koken.

Daarnaast staat de oregano. Ooit heel klein en zielig geadopteerd.

En daar weer naast de thijm. Die hebben we zelf gezaaid.

Hier nog een keer onze glorieuze rozemarijnstruik.

En hieronder kun je zien wat Albert Heijn voor één takje durft te vragen. Geen wonder als dat bijvoorbeeld helemaal uit Kenia moet komen. Dat lijkt me niet zo duurzaam. En dan heb ik het nog niet eens over de verpakking gehad.

Bron afb.: ah.nl

Prins Valiant

Laatst heb ik de drie Lord of the Rings films weer eens gekeken. Erg leuk was dat. In het tweede deel, The Two Towers, vindt  in de Helmsdiepte een belangrijke slag plaats. Een leger van Saruman valt er de Hoornburg aan, waar koning Théoden van Rohan zich met zijn volk verschanst heeft. Een belangrijk deel van dit gevecht speelt zich voor de poort af. Door de wijze waarop dit in beeld gebracht werd, moest ik ineens aan de strip Prins Valiant denken.

Uit: Het zingende zwaard, Semic Press 1975

Mooier in zwart-wit. Uit: Prins IJzerhart, Uitg. Pax 1964

Prins Valiant (Prince Valiant) is een echte klassieker. De eerste afleveringen verschenen al in februari 1937 in Amerikaanse tijdschriften en de strip sloeg gelijk aan bij het grote publiek, ook internationaal.

Uit: Prins IJzerhart, Uitg. Pax 1964

Uit: Prins IJzerhart, Uitg. Pax 1964

Tekenaar Hal Foster (1892-1982) werd geboren in Canada, maar heeft jaren in de VS gewoond. Met tekenen viel aanvankelijk weinig te verdienen en hij heeft dan ook van alles aangepakt. Met zijn vrouw Helen, met wie hij in 1915 getrouwd is, heeft hij zelfs nog naar goud gezocht in 1917. Vanaf 1929 ging het beter, hij heeft toen een tijd Tarzan getekend.

Deze albums zijn herdrukken uit 1975. Vier gulden en vijftig cent (€2,04) kostte zo'n stripboek toen, of 69 Belgische frank. Als extra zijn er ook wat foto’s en informatie over strip en auteur in opgenomen. Harold Foster leefde toen nog. Bij een van de foto’s vertelt hij: 'Prince Valiant ben ik zelf, in een geïdealiseerde versie. En Aleta is de geïdealiseerde versie van mijn vrouw Helen.' Op de foto’s zie je dan een oud, typisch Amerikaans echtpaar. In dit geval keurig en welgesteld. Foster zegt graag strips lezen, liever humoristische dan avonturenverhalen.

Uit: Het zingende zwaard, Semic Press 1975

Uit: De strijd om Thule, Semic Press1975

In 1975 was het om allerlei technische redenen kennelijk onmogelijk om de tekeningen te drukken in de oorspronkelijke kleuren. Ze zijn opnieuw ingekleurd. De historie is hierdoor natuurlijk wel enig geweld aangedaan, zoals uitgever Semic Press al aangeeft. Ook staat de tekst in deze uitgaven niet onder de tekening, zoals het hoort.

Uit: Het zingende zwaard, Semic Press 1975

De tekeningen zijn belangrijk en altijd volledig te zien, want er staan geen balloons in. Hal Foster was erg precies in details. Ridders, paardentuig, helm en wapens, alles moest kloppen. Iedere kleinigheid is doordacht en overgenomen van historische voorbeelden. Maar in het verhaal zelf, in de geschiedenis en tijdsindeling, worden veel vrijheden veroorloofd. Allerlei periodes lopen door elkaar heen, net hoe het het beste uitkwam voor het verhaal.

Uit: Pep, 1970 nummer 38. Met de teksten onderaan, zoals het hoort.

Zelf heb ik de strip leren kennen via een leesboek (!) uit de jaren 60 (Prins IJzerhart) en via het stripweekblad Pep, dat Prins Valiant publiceerde in 1970 en 1971. In zwart-wit, wat ik in dit geval echt veel mooier en sfeervoller vind. 

Lang voor Pep is Prins Valiant ook al in Nederland verschenen. In 1938 in Sjors en Okki, en later ook in Panorama. In 1947 in Tom Poes weekblad en vanaf 1953 in de Revu.

Omslag Pep, 19 september 1970

Heeft LOTR regisseur Peter Jackson zich bij de vormgeving van zijn  filmtrilogie  laten inspireren door Prince Valiant of andere strips? Ik weet het niet. Het zou heel goed kunnen (hij is van 1961), maar ik kan niets hieromtrent vinden. Hal Foster was in ieder geval wel een grote inspiratiebron voor veel andere tekenaars.