Voorjaarsboekenlijst (aanvulling)

Dankzij een mooie boekenbon van een gulle geefster (mijn onvolprezen schoonmoeder) kan ik mijn lijstje voorjaarsboeken nog wat aanvullen met drie boeken waar ik extra naar uitkijk.

Allereerst de dubbelbiografie Dietrich & Riefenstahl van Karin Wieland, met als ondertitel Twee vrouwenlevens in Hollywood en Berlijn, maar wellicht mooier is de Duitse ondertitel: Der Traum von der neuen Frau. Dit dikke boek (736 blz.) staat al sinds 2013 op mijn lijst, maar vond ik met vijftig euro steeds te prijzig. Nu kun je het scoren voor slechts €15 bij Bol, ik zou zeggen: doen! Marlene Dietrich en Leni Riefenstahl dus, twee generatiegenoten in het interbellum van de vorige eeuw, twee verleidelijke vrouwen die elkaar verachtten. En Hitler was dol op beiden. Lees hier de mooie recensie van de Volkskrant uit 2013.

Mijn tweede boek behandelt dezelfde, zeer interessante periode in Duitsland. In Het verhaal van een Duitser analyseert historicus Sebastian Haffner (1907-1999) de Duitse samenleving van zijn jeugd: de Eerste Wereldoorlog, de grote inflatie, de ontreddering en de opkomst van de nazi's. Alle boeken van Haffner die ik tot nu toe gelezen heb waren goed tot zeer goed, en ook van deze titel stel ik mij veel voor.

Het laatste boek is van een heel andere orde. In Honkvast; Van oude huizen, de mensen die blijven interviewt journaliste Steffie van den Oord (1970) vijftien (hoog-)bejaarden over hun leven en de plek waar ze wonen. Het boek is vrij recent verschenen in 2017. Eerder las ik van deze schrijfster Eeuwelingen, waarin zij 22 honderdjarigen interviewt over hun leven in de 20e eeuw. Ook een aanrader.

Cool Japan

In Museum Volkenkunde in Leiden kun je nu naar de tentoonstelling Cool Japan.

Samoerai, robots, games, manga, anime, griezelen, mode, en de overdreven tuttige schattigheidscultuur. Je vindt het allemaal terug in deze leuk vormgegeven expositie. Hedendaags Japan is populair en hip, maar de visuele uitingen grijpen terug naar eeuwenoude tradities. Hier worden ze naast elkaar gelegd.

Zeer aanbevolen, maar ga er niet naar toe voor je rust! Overal keihard geluid van tekenfilms en popmuziek, veel bewegend beeld en vooral kinderen, veel kinderen.

Nog tot 17 september 2017. Informatie vind je hier.

Dit meisje heeft wel iets weg van Hella Haasse.

Mannen Met Ladders (Gebakken ei, deel 2)

Gisteren had ik alwéér te doen met de moedermeeuw van twee huizen verderop.

Tijdens de lunch verschenen er twee Mannen met Ladders die voor veel paniek en woede bij de broedende vogels zorgden. En terecht, want terwijl de moeder en haar clan schreeuwend en poepend in de lucht rondcirkelden, bekeken de mannen de groene eieren in het nest en overgoten ze met slaolie uit een fles. Daarna werd dit ritueel nog op een paar andere dakkapellen in de buurt herhaald.

Ik vond het ontzettend zielig om te zien, vooral omdat ik weet hoeveel tijd en moeite deze vogels al geïnvesteerd hebben. Allemaal voor niets dus, inclusief het dagenlange broeden in de blakerhitte. Als de eieren "behandeld" zijn met olie, laten ze geen lucht meer door en komen er geen kuikens. Na het vertrek van de heren bleven de vogels nog lange tijd overdreven alert, de harmonie was weg (ook bij mij), maar betrokken uiteindelijk weer gewoon hun posities op de nesten.

Ik begrijp deze actie wel, ik wil namelijk ook geen meeuwennest op mijn dak. Maar, laat het dan ook niet zo ver komen en grijp in nog voor het broedseizoen begint, als de eerste "verkenners" verschijnen. Dat is trouwens ook wat de gemeente adviseert. Meeuwen zijn beschermde vogels die je in het broedseizoen niet mag lastig vallen, maar de gemeente heeft hiervoor een ontheffing. Lees hier mijn blogpost over de inzet van roofvogels.

Het viel mij nog op dat het gespecialiseerde bedrijf gebruik maakt van "neutrale" bestelwagens, wel in de kleur van de bedrijfskleding, maar geen tekst of reclame. Waarschijnlijk worden de werknemers (die waarschijnlijk ook andere "plaagdieren" zoals duiven "opruimen") of hun opdrachtgevers regelmatig belaagd, verbaal of non-verbaal. Echt sympathiek werk lijkt het mij dan ook niet, niet iets om 's avond op de bank met voldoening aan terug te denken.

Lidice

Gisteravond werd de laatste aflevering van de documentaireserie Himmlers hersens heten Heydrich (naar het boek HhhH van Laurent Binet) uitgezonden door de VPRO. Ik vond het een erg goede serie, al had het hele verhaal ook wel wat korter verteld kunnen worden. Nu werd het uitgesmeerd over maar liefst zeven afleveringen (en dus zeven weken).

Het boek en de serie beschrijven de aanslag (mei 1942) op Reinhard Heydrich, "de slager van Praag", en de daaropvolgende wraak van de nazi's: het Tsjechische dorpje Lidice werd totaal weggevaagd. Ik ben extra geïnteresseerd in het verhaal omdat ik deze beladen plek ooit bezocht heb. Het is nu een gedenkplaats en het dorpje is, bij wijze van symbool, na de oorlog herbouwd door jongeren uit allerlei landen. Toen ik er was (in de jaren 80) woonden er nog een aantal vrouwen die de tragedie overleefd hadden en uit het kamp teruggekeerd waren. In het kleine museum heb ik bij een van hen deze brochures gekocht. Haar zoon miste een been, door de proeven die als kind op hem uitgevoerd waren.

In het parkje stonden diverse gedenktekens, onder ander voor Putten.

Brochures in oostblokkleuren en DDR-stijl.

Gebakken ei

De mantelmeeuw op het nest.

Woensdag was het hier nog zomers warm, maar de dagen daarna koelde het weer snel af. En ik ken minstens één vogel die daar erg blij om was.

Hier twee huizen verderop, hoog op een dakplateau, broedt een stel mantelmeeuwen. En op die ene woensdag moet het daar echt snikheet geweest zijn, zo rond en na het middaguur. Ga maar na, in de aanhoudend felle zon zal het zink of bitumen aanvoelen als een soort bakplaat. Het mannetje was de hele dag weg, op zoek naar voedsel (mag ik hopen), het vrouwtje hijgend op het nest met de snavel wijd open (ventilatie?). Geen eten, en vooral geen drinken. Ik maakte me echt zorgen om deze stoere moeder.

Meeuwen zijn niet bepaald mijn favoriete vogels, met hun gekrijs en geschreeuw, maar hun taaiheid en volharding dwingen wel respect af. Ik heb ook vaak gemerkt dat ze veel slimmer zijn dan ze eruit zien.

De belevenissen van het meeuwenstel op het dak volgen wij al twee weken. Hun hoofd of achterwerk steekt net boven de rand uit en dat levert een (soms hilarisch) handpoppenspel op. Het nest wordt regelmatig aangevuld met mos of gras uit de tuinen, waar het soms met pol en al wordt losgerukt.

Deze zilvermeeuw heeft de tuin ook ontdekt.

Rond het huis en de tuin moeten ook nesten zijn van andere vogels, onder andere Vlaamse gaaien, maar daar merken we weinig van. Wij zien alleen de kauwtjes in de schoorsteen van de buurvrouw.

Update  hier.

Julianakeutels

Dit is geen beschaafde bijdrage aan het internet, vrees ik. Maar ik wil julianakeutels graag behouden voor de eeuwigheid & de volledigheid. Het woord is verdwenen en niet te googelen, de snoepjes zijn ouderwets en alleen nog bij speciaalzaken verkrijgbaar en Juliana is lang geleden overleden.

De 'officiële' naam van deze snoepjes schijnt oranje boterballen te zijn, maar in mijn jeugd werden ze julianakeutels genoemd. Ik heb lange tijd gedacht dat dat in heel Nederland het geval was, maar inmiddels vermoed ik dat het weer zo'n Katwijkse uitdrukking is. Dat heb ik de laatste tijd wel vaker en ik kijk dan ook reikhalzend uit naar de release van het Katwijks woordenboek.

Zie ook: klakkebosse 

Konstantin Paustovski: De romantici

Mooie tijden voor de liefhebbers van de Russische literatuur. Verhaal van een leven, de autobiografie van Konstantin Paustovski (1892-1968) wordt opnieuw uitgebracht (nu in drie kloeke delen in plaats van zes) en van dezelfde schrijver verscheen ook Goudzand, bijna 700 bladzijden aan verhalen, dagboeken en brieven. Je zou dus kunnen zeggen dat Paustovski het vooral van zijn herinneringen moet hebben, en inderdaad is ook zijn eerste fictieboek De romantici sterk autobiografisch te noemen. Deze roman verscheen voor het eerst in 1935, maar werd door Paustovski geschreven in de periode 1916-1923. Volgens zoon Vadim heeft zijn vader er in de tussenliggende jaren nog flink aan geschaafd. 

De romantici werd dit jaar opnieuw uitgegeven door Van Oorschot (voor die uitgeverij heel schappelijk geprijsd) en het was voor mij een eerste kennismaking met het werk van Konstantin Paustovski. Gezien zijn reputatie waren mijn verwachtingen hooggespannen, en gelukkig werd ik daarin niet teleurgesteld. Ik heb erg genoten van dit boek vol sentimentele observaties, prachtige zinnen en sfeertekeningen. De korte hoofdstukken zijn stuk voor stuk juweeltjes, die je ook als afzonderlijk fragment zou kunnen lezen. Ik heb mij dan ook ingehouden en niet alles in een keer uitgelezen.

Het boek over de jeugd van Maksimov (Paustovski's alter ego) bestaat uit drie delen: de tijd met studievrienden in Kiev, journalistiek werk in Moskou en het front in Polen (Eerste Wereldoorlog). De hoofdpersoon komt nogal getergd over, allereerst door een ingewikkelde liefdesgeschiedenis. Hij kan maar niet kiezen tussen zijn jeugdliefde Chatidzje en de actrice Natasja, twee totaal verschillende vrouwen die hem adoreren. Een luxeprobleem dat natuurlijk veel onrust geeft bij deze jongeman. Daarnaast heeft hij een ambitieuze, intense drang tot schrijven, maar is ontevreden over de resultaten tot dusver. Je kunt pas schrijven als je iets te schrijven hebt, als je geleefd en beleefd hebt, vindt Maksimov. Hij wil de gedragingen van de mens ten diepste begrijpen en doorgronden. De jeugdige hoofdpersoon/schrijver lijkt hierin nogal op Maxim Gorki in zijn Jeugdherinneringen.

Maar soms moet je uitkijken met wat je wenst, in deel drie van het boek krijgt Maksimov namelijk genoeg "levensmateriaal" om over te schrijven. Hij bevindt zich aan het front, en beschrijft de verschrikkingen daarvan op een indrukwekkende manier die doet denken aan De rode ruiterij (1924) van Isaak Babel. Typerend voor Paustovski wellicht is de manier waarop de hoofdpersoon in deze omstandigheden de moed er in probeert te houden: op zijn veldbed leest hij Rabindranath Tagore en hij "scheert zich elke dag". Helaas vind ik het derde deel niet zo passen bij de rest van het boek. Het slot lijkt ook te kort en maakt daardoor (ondanks al het literaire schaafwerk) een afgeraffelde indruk.

Het nawoord van zoon Vadim Paustovski uit 1995, met een soort wie-is-wie, is erg interessant.

Uitgeverij Van Oorschot

Derde, herziene druk februari 2017

271 blz.

Biechtmobiel

Gezien onderweg (in Oostenrijk).