donderdag 3 november 2016

Handen af van Bommel!

Bron tekening: PR De Bezige Bij

Is er dan niets meer heilig?

Vandaag verschijnt er voor het eerst in dertig jaar een nieuw Bommelverhaal, Het Lastpak.
Dat is even schrikken. "Een frisse, eigentijdse kennismaking met de wereld van heer Bommel en Tom Poes". Potentieel slecht nieuws, want wie gaat er nu ineens met Marten Toonders creatie aan de haal?

Een populaire reeks die door anderen dan de oorspronkelijke auteur nieuw leven wordt ingeblazen, ik kan eigenlijk geen voorbeeld noemen waarbij dat positief uitpakte. Toch gebeurt het best vaak. Soms uit winstbejag van uitgeverij en erfgenamen, soms uit idealisme als de serie in de vergeethoek is beland, en soms wijst een auteur zelf alvast een opvolger aan. Dat laatste is bijvoorbeeld het geval bij Jan (Jan, Jans en de kinderen) Kruis. Maar ook die heeft er inmiddels spijt van, artistiek gezien tenminste. Financieel niet.

Bij dit nieuwe Tom Poesverhaal ga ik uit van de beste bedoelingen van uitgeverij De Bezige Bij en de Toondercompagnie (beheerder van het erfgoed van Marten Toonder, overleden in 2005). Het was immers Toonders wens om zijn werk levend te houden, en eerlijk gezegd was hij zelf ook niet bepaald vies van commercie. Maar bij mijn weten heeft Toonder nooit gewild dat zijn tekststrip zou worden voortgezet. Ballonstrips prima, maar de tekststrip niet. En hoewel hij zelf veelvuldig gebruik heeft gemaakt van diverse schrijvers en tekenaars (een studio vol) bij al zijn activiteiten, was Toonder daarin wat betreft Bommel meestal terughoudend. Dat was echt zijn ding.

Met het verhaal Het einde van eindeloos en het huwelijk van Bommel met zijn buurvrouw Annemarie Doddel heeft Marten Toonder de reeks in 1986 duidelijk beëindigd. Waarom kunnen mensen niet gewoon aanvaarden dat een reeks, een oeuvre, afgerond is? En dat het perfect is zoals het is?

Bron tekening: PR De Bezige Bij

Het nieuwe verhaal zou een "ode aan het unieke universum van Marten Toonder" zijn. Maar hier wordt de totale constellatie omgegooid. De avonturen van Tom Poes spelen zich af binnen vaste kaders die iedereen kent. Hierbinnen verhouden de hoofdpersonen zich op vaststaande wijze tot elkaar. Denk bijvoorbeeld aan Bommel/Joost. Deze mate van voorspelbaarheid geeft de lezer ook veel voorpret. Nu pikt Het lastpak de draad op met de gehuwde Bommel. Alsof iemand na een sprookje en het "ze leefden nog lang en gelukkig" er nog even een flink stuk aan gaat breien. Dat kan echt niet, het klopt niet meer. Dat is puur commerciële fanfictie.  

De eerste 16 pagina's van het boek kun je bekijken op de website van De Bezige Bij (hier).
De tekeningen van autodidact Henrieke Goorhuis (26) zijn ongelooflijk goed getroffen, beter zelfs dan die van de beoogde kroonprins Dick Matena. Soepeler, ronder, ik zou zeggen vrouwelijker. Deze dame, die ook voor de Amerikaanse Donald Duck tekent, heeft heel wat in haar mars.
De tekst van Henk Hardeman (55) met zijn "geheel eigen toon" vind ik Bommel-surrogaat. Als je begrijpt wat ik bedoel.