Website Engelandvaarders

Engelandvaarders staan nog steeds volop in de belangstelling. Het zijn de Nederlandse mannen en vrouwen die tijdens Wereldoorlog II uit bezet Nederland wisten te ontsnappen met de bedoeling in Engeland (of elders) actief deel te nemen aan de strijd tegen de vijand. De 'Soldaat van Oranje' Erik Hazelfhoff Roelfzema was er een. Zijn verhaal is bekend door boek, film en zelfs musical. Maar er waren er meer zoals hij, veel meer zelfs, en ruim 1700 van deze Engelandvaarders hebben Engeland ook daadwerkelijk bereikt. Anderen zijn onderweg omgekomen of gearresteerd. En al deze mensen hebben zo hun verhaal. De lange reis, de angstige momenten, hulp of verraad, geluk of pech.

Katwijk heeft een bijzondere rol vervuld als vertrekpunt voor Engelandvaarders, vanaf het strand zijn verschillende ontsnappingspogingen ondernomen. Op initiatief van een groep mensen die deze geschiedenis levend willen houden is in 2011 de Stichting Monument Engelandvaarders Zeehostunneltje Katwijk opgericht. Er waren zelfs vergevorderde plannen voor een Engelandvaardersmuseum op de Boulevard van Katwijk maar helaas toonde de gemeente weinig initiatief en daadkracht. Een gemiste kans. In buurgemeente Noordwijk zijn er nu plannen om iets dergelijks in een bunker uit te voeren.

Vanmiddag werd in het gemeentehuis van Katwijk de website van de stichting officieel gelanceerd. Onder de aanwezigen enkele Engelandvaarders. Sprekers waren o.a. burgemeester Wienen, generaal-majoor b.d. Hemmes (zelf Engelandvaarder) en ir. Vingerling, auteur en redacteur van de website.

De keurig verzorgde website is overzichtelijk opgezet en biedt een schat aan informatie met veel aandacht voor details en prachtige oude foto's. Je vindt hem hier:

www.engelandvaarderskatwijk.nl

Recycling sticker.

Street View Venetië

Bron: Google Street View

Virtueel ronddwalen in Google Street View is leuk! Talloze plaatsen en adressen overal ter wereld heb ik er al bezocht. Min of meer teruggeworpen in de tijd, want de foto's zijn soms alweer een paar jaar oud. Het dagelijkse, doodnormale leven van net dat ene moment, gevangen in een opeenvolgende reeks foto's van de plek die jij bekijkt. Het kan fascinerend zijn.

Laatst nog is Venetië toegevoegd aan deze service. In plaats van de bekende auto-met-camera zijn er medewerkers met een grote rugzak de stad in gestuurd. Het resultaat is fantastisch. Achter je schermpje thuis kun je de hele stad verkennen. Ook leuk als je de stad al 'kent'. Net als in het echte Venetië ben je binnen vijf minuten verdwaald. Ik bezocht nog eens mijn favoriete locaties, waaronder de gondelwerf Squero di San Trovaso. Hier te vinden op dit blog, en hier op Google Street View.

Vindt Midas Dekkers kale mannen eikels?

Vindt Midas Dekkers kale mannen eikels? Met deze prangende vraag liep ik al enige tijd rond. Ik was namelijk tot deze conclusie gekomen na het lezen van een interview in het blad Maarten! ergens in 2012. Het gesprek kwam op beharing, of het gebrek daaraan, en Maarten van Rossem had hierover (natuurlijk) de meest uitgesproken mening: 'glimmende kale koppen vind ik weerzinwekkend'. Midas Dekkers toonde zich iets gematigder, kaal worden is erfelijk, maar hij vond het wel 'een merkwaardige gewoonte van mannen om zich helemaal kaal te scheren'. Om daar nogal vilein en typisch Midas Dekkers aan toe te voegen: 'Misschien denken ze virieler over te komen door het hoofd het uiterlijk van een eikel te geven'. Ja, Midas mag de mensheid graag plagen.

Wim

Gisteravond gaf Midas Dekkers een lezing in de bibliotheek, en als groot liefhebber van zijn werk was ik daar natuurlijk bij. Het was een vrolijke en leerzame avond met veel anekdotes en biologische details. Dekkers is een geweldige spreker die de aandacht moeiteloos vasthoudt. Zijn praatje was opgehangen aan het thema Nederland leest Erik of het klein insectenboek en hij had voor deze lezingencyclus het gehele oeuvre van Bomans nog eens tot zich genomen.

In de pauze was er gelegenheid om een boek te laten signeren, wat ook een mooi moment bleek om mijn vraag te lanceren. Dekkers keek duidelijk verrast op, toch even sprakeloos, en probeerde zich duidelijk voor de geest te halen waar en wanneer hij dit gezegd zou kunnen hebben. Maar uiteindelijk zat hij weer te glimlachen, zei nog iets over kaalheid en viriliteit en liet de zaak verder diplomatiek en veilig in het midden.

Intussen was wel mooi mijn exemplaar van "Alle Beesten II" gesigneerd. Deel I kwam al eerder aan de beurt, toen ik hem eens in Naturalis in het wild tegenkwam.

Na de pauze was er gelegenheid voor het publiek om vragen te stellen. Een van de aanwezigen vroeg de mening van Midas Dekkers over Freek Vonk, de mediabioloog van een nieuwe generatie. Dekkers bleek niet geheel afwijzend te staan tegenover Vonks nieuwe, snelle benadering van biologie, maar was er duidelijk niet gecharmeerd van. Hij vergeleek daarbij de biologie met een groot orgel met veel registers. Hij trok er daar wat van open en zijn collega's weer andere. De registers van Freek Vonk zou hij dichtlaten, of liever nog: afplakken.

Jean-Christophe Bonnafous

Ik kan enorm genieten van klassiek Indiase muziek. Gisteravond deed zich een buitenkansje voor, in de vorm van een bijzonder concert op een bijzondere locatie: Jean-Christophe Bonnafous op bansuri en Ted de Jong op tabla in de Soefitempel in Katwijk.

De Soefitempel staat in de duinen en al van ver kon je de verlichte koepel zien in de duistere contouren van het golvende landschap. Een puntige bol van licht middenin de duisternis. Bij mij zat de stemming er al goed in.

Ik werd niet teleurgesteld. Het concert was van hoge kwaliteit en ook een feest om naar te kijken. De interactie tussen de muzikanten, het vraag- en antwoordspel van de instrumenten, de virtuositeit van Bonnafous op de bansuri (bamboefluit) en de snelheid van de Jong op de tabla (set van twee trommels). De tanpura werd getokkeld door Marie Jeannette Voestermans. Dit instrument vormt het grondakkoord van de muziek.

Er stonden drie stukken op het programma. Een raga voor zonsondergang (raga's zijn vaak gekoppeld aan een bepaald moment van de dag of tijd van het jaar), verder een muziekstuk voor het regenseizoen en een (vrolijke) compositie voor Krishna.

Ted de Jong heb ik lang geleden gezien bij Flairck en Jean-Christophe Bonnafous is een leerling van Hariprasad Chaurasia (net als de door mij bewonderde Saskia Rao de Haas). Wij zaten pal onder de koepel. Er was wierookgeur en een, althans in mijn beleving, positieve energie. Ik kan mij eigenlijk geen betere plek bedenken voor de uitvoering van dit soort muziek.

Ook Wollewei: De Boktor

Dit moet zo ongeveer de nachtmerrie zijn van menig huiseigenaar: een megaboktor.

Boktorren zijn fraai gekleurde kevers waarvan de larven een enorm slechte reputatie hebben als vraatzuchtige vernielers van houten objecten zoals daken, meubelen en bomen.

De boktorren op deze foto, de Batocera wallacei var. proserpina, komen van Java en zijn vernoemd naar hun ontdekker Alfred Russel Wallace. Ze kunnen wel 85 millimeter lang worden. Deze exemplaren zijn speciaal uit de toren van Naturalis gehaald voor een prepareersessie met insecten ter gelegenheid van Nederland leest Erik of het klein insectenboek.

Nederland leest gratis

De weps/wesp.

In november wordt er in de bibliotheken een gratis boekje uitgedeeld. Dit sympathieke gebaar heet Nederland leest. Het is de bedoeling dat we met z'n allen een, al dan niet vergeten, meesterwerk uit de Nederlandse literatuur tot ons nemen. Dit jaar (het achtste op rij) is het de beurt aan Erik of het klein insectenboek van Godfried Bomans. Het boekje dateert uit 1940, was lange tijd redelijk populair op de leeslijst van de middelbare scholen (want lekker dun), werd ook nog verfilmd, maar zakte de laatste jaren toch enigszins weg in de vergetelheid. Net als Bomans zelf trouwens, die na zijn overlijden in 1971 nauwelijks nog gelezen wordt. Ik moet eerlijk zeggen dat ik het oubollige boekje destijds op school niet zo heel leuk vond, en nu, na enkele pogingen tot herlezing, nog steeds niet. 

Hoofdpersoon van het verhaal is Erik Pinksterblom (9). Hij stapt op een nacht in het schilderij Wollewei, dat boven zijn bed hangt, en komt zo in de wereld van de insecten terecht. 

In Naturalis is er leuk op deze actie ingespeeld door een kleine zaal in te richten als Wollewei. Aan de hand van citaten van Bomans wordt in zes belangrijke levensthema’s - van geboorte tot dood - telkens een dier uitgelicht.

Deze expositie werd op 1 november geopend door Midas Dekkers en Philip Freriks. Beide heren zijn op 30 november weer van de partij met een literaire insectenshow in het Auditorium van Naturalis. Op deze dag is dit museum gratis toegankelijk voor de leden van de bibliotheek op vertoon van het gratis boekje. En aangezien gratis  het mooiste woord is in de Nederlandse taal, zal het dan wel behoorlijk druk worden. Er is die dag ook nog eens van alles georganiseerd, waaronder een speedcollege van Freek Vonk, de enorm populaire huisbioloog van Naturalis. 

Kokoschka in Rotterdam

2013 blijkt een prima jaar voor de liefhebbers van kunst uit Wenen. Eerder al Hundertwasser in het Cobramuseum in Amstelveen, en nu Kokoschka in Boijmans Van Beuningen in Rotterdam.

Behalve het totaal ontbreken van enige rechte lijn, kan ik eigenlijk geen overeenkomsten tussen deze twee bedenken. Waar ik van Hundertwasser voornamelijk vrolijk word, heeft het werk van Kokoschka een nogal duistere sfeer. Hoewel ik moet zeggen dat dit toch wel meevalt als je de schilderijen in het echt ziet. Lijnen die op foto's zwart lijken, blijken in werkelijkheid bijvoorbeeld indigoblauw, wat een enorm verschil maakt.

Oskar Kokoschka (1886-1980) geldt als een van de belangrijkste kunstenaars van de Oostenrijkse avant-garde van begin twintigste eeuw. Hij werd ontdekt op de Weense Kunstschau van 1908 en door de schilder Gustav Klimt "het grootste talent van de jongere generatie" genoemd, maar al snel keert Kokoschka zich van de Jugendstil af en richt zich op het expressionisme.

De overzichtstentoonstelling die nu in Rotterdam te zien is brengt schilderijen en tekeningen uit diverse internationale collecties  bijeen. De nadruk ligt vooral op portretten. Kokoschka heeft er veel gemaakt en deze expositie biedt een unieke gelegenheid om te zien welke keuzes hij in de loop der jaren heeft gemaakt.

Ik zie een portret uit zijn begintijd waar hij bijna alle verf weer afgeschraapt heeft, wat een prachtig, bijna lichtgevend effect geeft. Terwijl hij later vooral met dikke klodders verf werkt, waarbij de 'richels' die daardoor ontstaan de vorm van het gezicht versterken. In zijn beginjaren maakte hij de portretten soms heel snel, zelfs tijdens een maaltijd of een discussie. En hoewel ze voor de afgebeelde personen (veelal afkomstig uit de Weense elite) vaak niet bepaald flatteus zijn, zijn ze wel enorm karakteristiek en treffend. Een tikje rauw en vaak somber van karakter. Prachtige psychologische portretten die de persoonlijkheid van de geportretteerde haast lijken te ontmaskeren.

Met Alma Mahler.

Op deze tentoonstelling hangen ook enkele zelfportretten uit verschillende fasen  van zijn leven, waarin zijn gemoedstoestand van die periode weerspiegeld wordt. Bijvoorbeeld een intens treurig portret uit 1917, toen Kokoschka nog herstellend was van zware verwondingen, opgelopen aan het front tijdens de Eerste Wereldoorlog. Zijn gammele relatie, onstuimig doch kansloos, met Alma (de weduwe van componist Gustav Mahler),  was kort daarvoor definitief op de klippen gelopen.

Zelfportret 1917.

Zelfportret met gekruiste armen (1923).

Zelfportret van een 'entartete Künstler" (1937). 

De ondertitel van deze tentoonstelling Mensen en beesten komt tot  uitdrukking in de dierenportretten. Kokoschka zag in beesten vaak menselijke trekken, zij fascineerden hem. Van dit onderdeel van de expositie had ik meer verwacht, afgezien van het bekende werk De Mandril (1926) viel het me wat tegen. De verzameling kinderportretten vond ik juist weer verrassend.

De Mandril (1926).

Een kinderportret in opdracht van Carlo Ponti en Sophia Loren uit 1970.
 Zij hebben het uiteindelijk niet gekocht.

Deze prachtige tentoonstelling is nog te zien tot 19 januari 2014.

Casa Splendini

Bye bye G, B & R!

Vanaf morgen heeft dit blog een nieuwe naam: Casa Splendini.