Kate Bush 57

Vandaag wordt Kate Bush 57 jaar. Ik drink een glas op haar gezondheid.
Thee, want dat is haar (en mijn) favoriete drankje.

Dit had de (over)grootmoeder van Kate kunnen zijn. De foto is van 1920.

Geboortehuis van Mozart

Bij Salzburg dacht ik altijd in de eerste instantie aan W.A. Mozart. In het geboortehuis van deze componist (1756-1791) in de Getreidegasse, is tegenwoordig een filiaal van de Spar gevestigd (hier niet op de foto). Deze Spar heeft een gouden gevel en waarschijnlijk een ruim assortiment aan Mozartkugeln.

De jonge Wolfgang Amadeus werd als wonderkind door zijn vader Leopold veel meegenomen op reis. Er zijn dan ook nogal wat plaatsen in Europa die claimen dat Mozart er eens overnacht heeft. Volgens een bord op dit huis in Lofer (40 km van Salzburg) hebben vader en zoon Mozart hier in december 1769 een nachtje geslapen.

Bergmis met paardenzegening

Voor militairen in de bergen spelen draagdieren nog altijd een belangrijke rol. Elk jaar vindt er in Sankt Martin bij Lofer in het Salzburger Land een bedevaart met paardenzegening plaats. Deelnemers zijn Oostenrijkse en Beierse (Duitsland) bergsoldaten met hun lastdieren.

Foto: Bundesheer

Na een klein half uurtje vanaf St. Martin bergopwaarts door een bos bereiken we bedevaartsoord Maria Kirchental. Er zijn al flink wat belangstellenden. Om twaalf uur arriveren de soldaten met hun Haflingers en muildieren. Er rijden ook twee dragonders mee. Dit jaar zijn er geen Zwitserse deelnemers. De stoet is al om zeven uur gestart in Hochfilzen (Tirol) voor een mars van vijf uren in de stromende regen over de Römersattel, langs een deels zeer steil pad naar Maria Kirchental.

Aankomst bij Maria Kirchental.

Op de achtergrond de Wallfahrtskirche uit 1701.

Haflingers ogen lief en stoer tegelijk.

Prachtige muildieren uit Beieren.

Kolonel Ertl en zijn Oldenburger hengst Orlando doen elk jaar mee.

Veel belangstelling van oudere locals.

In de open lucht (het regent nog steeds) vindt een RK veldmis plaats, sfeervol begeleid door een militaire blaaskapel. Het thema is "Ein Weg für den Frieden". Er wordt gesproken over vrede, Poetin en de Heilige Leonard (patroon van de paarden) en afgesloten met een paardengebed.

De militaire kapel en een geïmproviseerd altaar.

Foto: Bundesheer

Daarna vindt de paardenzegening plaats. Militärdekan Gopp zegent alle paarden afzonderlijk en ook het publiek krijgt zijn deel. Gopp loopt kriskras tussen de gelovigen en is daarbij niet zuinig met zijn waterkwast.

Gezegend en wel gaan wij huiswaarts, een mooie ervaring rijker.

Sankt Leonard

Werd' Skilehrer!

Al mijn vooroordelen over de ware doelstellingen van skileraren in één poster bevestigd.

The hills are alive

Mijn moeder heeft hem zeker vijftien keer gezien, ikzelf een keer of drie: The Sound of Music. Deze enorm succesvolle musicalfilm uit 1965 (50 jaar!) vertelt de geschiedenis van de muzikale familie Von Trapp in Salzburg in de nazitijd. Het zwaar geromantiseerde verhaal speelt zich af in Oostenrijk, maar de belangrijke en sfeerbepalende openings- en eindscenes zijn gedraaid in het berglandschap van het naburige Berchtesgadener Land (Duitsland). Waarschijnlijk is mijn liefde voor de bergen en Oostenrijk al pril gewekt door Julie Andrews gehuppel in deze alpenweide.

Ook in het mooie barokke Salzburg zijn veel filmlocaties te vinden. Verschillende bedrijven spelen hier op in door een speciale Sound of Music tour aan te bieden. Deze stadsrondritten zijn vooral gericht op Amerikanen, maar worden ook door veel Japanse toeristen gewaardeerd. Opmerkelijk, want in hun ogen moet de wereld van de Sound of Music toch iets vreselijk exotisch zijn, stel ik mij zo voor. Ikzelf heb mij niet aan een dergelijke tour gewaagd. Zo grondig ken ik de film nu ook weer niet en daarbij schijnt het dat de rit een hoog “meezinggehalte” heeft.

De inwoners van Salzburg moesten tot voor kort niet veel van de Sound of Music hebben. Het verhaal van de film sloot niet erg aan bij de werkelijkheid en verder lag het oorlogsverleden een beetje moeilijk. Pas in 2011 kwam daar verandering in. De musical werd herschreven, speciaal voor het Oostenrijkse publiek. Deze aangepaste versie werd een enorm succes.

Marionettenmuseum Salzburg.

Berchtesgaden

Berchtesgaden ligt op de grens van Duitsland en Oostenrijk, vlakbij Salzburg. Het is een groot gebied, een nationaal park, maar de meeste mensen zullen het toch vooral kennen als de privéverblijfplaats van Hitler en andere nazikopstukken in de dertiger en veertiger jaren van de vorige eeuw. Op de hoge Obersalzberg bouwden zij hun huizen, die onderling verbonden waren door ondergrondse gangen en bunkers.

Zelf "kende" ik deze omgeving van de roman Siegfried van Harry Mulisch en de reisverhalen van Bob den Uyl die mijn nieuwsgierigheid hadden gewekt, maar ik had eigenlijk geen idee wat ik hier nu precies kon verwachten of bezichtigen. Het hele gebied is enorm "Oostenrijks" wat betreft sfeer en natuur, maar het is hier toch echt Duitsland, een uithoek van Beieren omringd door Oostenrijk.

Het Documentatiecentrum.

Propaganda en confronterende foto's.

In het Documentatiecentrum op de Obersalzberg wordt uitputtend de geschiedenis van deze beladen plek verteld en verder van de hele nationaalsocialistische periode, met veel nadruk op de verschrikkingen, massamoord en terreur. Bij het inrichten van de expositie heeft men duidelijk de schijn willen vermijden een soort bedevaartsplaats te zijn voor dubieuze types.

Voorbeelden van propaganda.

Ingang van de bunker.

Via het Documentatiecentrum kom je in het gangencomplex. Een deel daarvan is te bezichtigen. Zoals te verwachten in een bunker is het er vochtig en grauw, op veel plaatsen zijn de muren bezaaid met kogelgaten. Een behoorlijk naargeestige plek en wat een verschil met de prachtige en weidse natuur boven ons hoofd!

In de gangen.

Archief van Martin Bormann.

In deze ruimte werd een expositie over Anne Frank ingericht.

De parkeerplaats iets verderop (en weer buiten) biedt een heel andere sfeer. Weg is de ingetogen stemming van het Documentatiecentrum. Hoempablaasmuziek uit de luidsprekers en een restaurant met een enorm panoramaraam. Serveersters in dirndljurken lopen af en aan. Maar de inhoud van de souvenirwinkels hier slaat alles. Naast de gebruikelijke toeristenmeuk zie ik er lederhosen in twee maten (kurz und lang), miniatuurtjes van het Adelaarsnest en enorme bierpullen met deksel en in grote letters Berchtesgaden. Gemengde gevoelens bij dit alles.

Toeristeninformatie.

Als je wilt kun je van hieruit nog het hogergelegen Kehlsteinhaus bezoeken. Een wandeling daar naar toe kost je vier uur (twee maal), maar er gaat ook een bus de berg op. Soms zelfs 5 tegelijk, afgeladen met Duitsers, Amerikanen en Japanners. (Dus niet een sporadisch pendelbusje voor zes personen, zoals ik in mijn grote naïviteit dacht.) De busrit (15 euro) brengt je in 20 minuten langs enge afgronden naar boven. Behalve het restaurant en het mooie uitzicht is daar niets te beleven.

Een merkwaardige excursie, die Obersalzberg. Alsof je de toren van Saruman bezoekt, of zoiets. Een kwalijke, maar interessante plek. En als je niets van het onzalige verleden zou weten, is het natuurlijk gewoon een prachtige locatie in de Beierse Alpen. En wat zijn hier 12 foute jaren in het licht van de eeuwige bergen?

Uitzicht vanaf de Obersalzberg op een regenachtige dag.

De geschiedenis in het kort

Berchtesgaden was (en is) een klein oud stadje met een paar duizend inwoners, maar werd tijdens de tweede wereldoorlog een belangrijke plaats in Duitsland, de tweede regeringszetel zelfs, toen Adolf Hitler en andere hoge nazi's zich vestigden op de Obersalzberg. Al na zijn eerste bezoek in 1923 wilde Hitler hier wonen, in 1928 kocht hij een huis dat hij in de loop der jaren tot een gigantisch complex liet verbouwen. Bekend zijn de filmpjes, gemaakt door Eva Braun, van Hitler met zijn herdershond op het terras. Het Berghof telde uiteindelijk dertig kamers en stond via een tunnelstelsel in verbinding met de huizen van Goering en Bormann. Er kwamen verdedigingswerken en luchtafweergeschut op de berg en een volledig zelfvoorzienend complex met kazerne, theater, ziekenhuis en zelfs een modelboerderij.

Het Berghof met het bekende terras en panoramaraam.

De bergboeren en de bewoners van de Obersalzberg moesten vertrekken, ze werden onteigend of geconfronteerd met dwangverkoop. Hierbij werd geen enkel middel geschuwd. De naaste buurman van Hitler werd in 1933 drie weken naar Dachau gestuurd tot hij toegaf.

Foto's uit een privé-album.

Een brief van Hitler uit 1933.

Hoger op de berg, op 1834 meter, werd het Kehlsteinhaus (beter bekend als het Adelaarsnest) gebouwd.  Een enorm project waaraan door een paar duizend arbeiders dag en nacht is gewerkt. Dit "theehuis" werd Hitler als cadeau voor zijn vijftigste verjaardag (1939) aangeboden, maar omdat hij last had van hoogtevrees, claustrofobie en de ijle lucht heeft Hitler het slechts een paar keer bezocht. Hij vond ook het risico van een aanslag te groot.

In de loop van de oorlog nam de kans op luchtbombardementen toe, daarom werd er vanaf 1943 gewerkt aan een soort ondergrondse vesting, ongeveer tachtig ruimten verbonden door vijf kilometer aan gangen. Na juli 1944 kwam Hitler niet meer op de Obersalzberg.

Een inscriptie in een van de gangen.

Eind april 1945 werden de gebouwen op de Obersalzberg zwaar gebombardeerd door de geallieerden. Slechts enkelen bleven bewaard: de modelboerderij, het huis van Albert Speer en het Kehlsteinhaus. Hitlers Berghof was een ruïne. Na de oorlog werd het gebied door de Amerikanen opgeschoond en kwam er een luxe hotel voor hoge officieren. In 1952 werden alle resterende ruïnes van de Obersalzberg verwijderd. Ook het Kehlsteinhaus stond op nominatie om opgeblazen te worden, maar werd uiteindelijk toch een restaurant. Pas in 1997 werd het hele gebied op de Obersalzberg vrijgegeven.

Vakantie Oostenrijk

Vorige maand waren wij op vakantie in Oostenrijk. Dit keer niet in Tirol, maar iets verderop richting Salzburg. De bedoeling was dat we weer veel zouden bergwandelen, maar door de overvloedige regenval bleek dat niet elke dag mogelijk. Dit had toch ook een voordeel: volop tijd om allerlei plekken te bezoeken waar we normaal niet aan toe zouden zijn gekomen. Deze week wil ik daar in een aantal blogposts iets van laten zien.

Morgen: gemengde gevoelens in Berchtesgaden.

Naturalis, Google Streetview en een Pony

Foto: Naturalis

Als de warmte je te veel wordt, deze zomer, is een bezoek aan Naturalis extra het overwegen waard. De temperatuur in het museum is namelijk een prettige 19 graden. Maar als je dat te veel gedoe vindt, kun je sinds deze week ook virtueel door Naturalis dwalen. Het museum is opgenomen in Google Street View en dat is ontzettend leuk. Je kunt zelfs zes depots in de collectietoren bekijken, dat is bijzonder want die zijn fysiek niet voor bezoekers toegankelijk.

Klik in deze link op "museumweergave".

Zelf ken ik het museum op mijn duimpje, maar werd toch nog verrast door dit plaatje:

Foto: Google Street View

Foto: Google Street View

Een oude bekende! De pony die ons hier zo aandoenlijk aanstaart is inmiddels uit de collectie verdwenen wegens slijtage. Letterlijk kapotgeknuffeld en geaaid door duizenden kinderhandjes. Zie op de foto de bruine slijtageplek op de rug. In haar plaats kwamen twee alpaca's, moeder en kind, met een zo mogelijk nóg hoger knuffelgehalte.

De staart van de pony zat vaak ineens in een vlecht, waarschijnlijk had dan een paardenmeisje (in spe) zich daarop uitgeleefd. Maar kennelijk weet ook de alpaca de bezoekende scholieren te inspireren:

De panoramafoto's die voor Google Streetview zijn gebruikt werden in juli vorig jaar gemaakt. Wat is er intussen van de pony geworden? Niet veel gunstigs, vrees ik. Dit is het laatste wat ik van haar zag:

Geen afvloeiingsregeling voor het beste paard van stal dus. Ik moest onwillekeurig denken aan het lot van het werkpaard Boxer in Orwell's Animal Farm.