Een begrafenis in Katwijk aan Zee, 5 oktober 1914, vandaag precies honderd jaar geleden. Acht aangespoelde lichamen, acht naamloze jonge mannen samen in een massagraf. Ze worden met militaire eer begraven, de belangstelling is groot. Op de foto zie ik soldaten, politiemannen met een helm en wat burgers, voor wie het misschien een wrange eerste kennismaking is met de grote oorlog die een paar maanden eerder is losgebarsten en die wij nu kennen als de Eerste Wereldoorlog.
De lichamen zijn van slachtoffers van de grote scheepsramp die op 22 september van dat jaar plaatsvond, 40 kilometer ten noordwesten van Scheveningen. Een Duitse onderzeeboot, door slecht weer uit koers geraakt, torpedeerde in slechts anderhalf uur tijd drie Engelse pantserkruisers met elk zo'n 750 koppen aan boord. De HMS Aboukir, HMS Hogue en HMS Cressy waren patrouilleschepen die de aanvoerroute van de Engelse troepen in België via het Kanaal bewaakten. Aan boord bevond zich een allegaartje van reservisten, veteranen en zelfs een aantal jongens van 15, 16 jaar.
De impact van de aanval was enorm. 1459 mensen kwamen om het leven, net zo veel als bij het zinken van de Titanic, twee jaar eerder. Nog dagen na de ramp spoelden lichamen aan langs de Nederlandse kust, van Vlissingen tot Zandvoort. 837 opvarenden werden opgepikt, o.a. door Nederlandse stoomschepen. Het is bijna onvoorstelbaar, maar er waren mensen bij die op diezelfde ochtend maar liefst drie keer getorpedeerd en gered zijn!
 |
| Katwijk, de Oude Begraafplaats, oktober 2014 |
Inmiddels is er op de Oude Begraafplaats in Katwijk niets meer terug te vinden wat aan deze begrafenis herinnert. De Engelse zeelieden zijn in 1920 herbegraven in Noordwijk, waar op de Algemene Begraafplaats een klein ereveld is ingericht.
 |
| Noordwijk, Algemene Begraafplaats, oorlogsgraven 1914-1918 |
 |
| Een geïdentificeerde opvarende van HMS Hogue |
 |
| Enkele niet-geïdentificeerde zeelieden. |
Er is onlangs een documentaire over de scheepramp gemaakt, The Live Bait Squadron, die kun je nog zien tot en met 15 februari 2015 op de tentoonstelling in Muzee Scheveningen. Ga ik zelf binnenkort zeker doen.